بوم کسب و کار (Business canvas) چیست؟
برای مشخص کردن و شرح دادن هر کسب و کاری نیاز به یک سری اطلاعات دارید تا بتوانید بدون اتلاف وقت و زمان به صورت واضح و روشن کسب و کار مورد نظر را شرح دهید، به صورتی که هر شخصی بتواند تعریف شما از آن کسب و کار را به شیوه درستی بفهمد.
Business canvas
بوم کسب و کار یک ابزار مدیریتی است که با استفاده از آن می‌توانید مدل کسب و کار خودتان را شرح دهید. شما می‌توانید کسب و کارتان را به صورت تصویری در آورده و با ارتباطی که بین بخش‌های آن به وجود می آورید تعریفی واضح از کسب و کارتان برای مخاطبان و کاربران بسازید تا آنها با نوع و روش کسب و کار شما آشنا شوند.
Business canvas ابزاری ساده و تصویری در عین حال قدرتمند است که مدل کسب و کار شما را توضیح می‌دهد و به علت ساده بودن در سراسر دنیا مورد استفاده واقع شده است. بوم کسب و کار از ۹ بخش تشکیل شده است که در ادامه آنا را برایتان شرح خواهیم داد.
برای اولین بار ابزار بوم کسب و کار توسط استروالدر در کتاب خلق مدل کسب و کار Business model Generation معرفی شد.
۹ بخش بوم کسب و کار
حالا نوبت آن است تا شما را با ۹ بخش بوم کسب و کار آشنا سازیم:
۱_ بخش اول مشتری
اولین قدم از بوم کسب و کار مربوط به مشتریان است. می‌توانید مشتریان خود را شناسایی کنید که آنها از چه قشری، گروه یا سازمانی هستند و بر اساس ویژگی‌های مختلف تقسیم بندی می‌شوند. در واقع باید بازار هدف خودتان را شناسایی کنید که این تصمیم‌گیری در بوم کاری بسیار مهم و حائز اهمیت است.
بخش مشتریان از چند قسمت تشکیل شده
۱_بخش‌بندی شده
۲_بازارهای چند وجهی
۳_بازار انبوه
۴_تنوع
۵_بازار گوشه‌ای
۲_ بخش دوم ارزش پیشنهادی
تمام چیزهایی که در دنیا وجود دارند دارای ارزش و قیمتی هستند حال می‌خواهد ارزش آن کم باشد یا زیاد؟ عامل تعیین کننده ارزش در کسب و کارها رضایت و علاقه‌مندی مشتری است. زمانی که شما محصولی را روانه بازار می‌کنید با خرید کردن و توجه مشتریان به محصول ارزش واقعی آن هویدا می‌شود. زمانیکه یک فرد قصد دارد یک محصول را تهیه و خریداری کند ارزش آن را با دیگر محصولات بازار مقایسه می‌کند و طبق نیازش نسبت به قیمت و کیفیت محصول اقدام به خریداری آن می‌کند.
یادتان باشد در دنیای امروزه رقابت حرف اول و آخر را می‌زند، براین اساس ارزش پیشنهادی محصولات شما باید به گونه‌ای باشد که تفاوت بارزی در میان شما و رقیبانتان ایجاد کند. با توجه به این مسئله باید در ارائه محصول خودتان به نکاتی همچون کیفیت، تازگی محصول، نوع عملکرد, تخفیف، طراحی محصول و غیره بسیار توجه داشته باشید زیرا تک تک این نکات می‌تواند تاثیرات زیادی را در فروش شما بگذارد.
خودتان را جای مشتری بگذارید و ببینید که محصول ارائه دهنده شما چقدر ارزش دارد. چه میزان می‌تواند نیازهای مشتری را برآورده سازد، با رعایت این نکات قطعا فروش موفقیت‌آمیزی خواهید داشت.
۳_ بخش سوم کانال، روش‌های ارتباط با مشتری
یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بوم کسب و کار ارتباط با مشتریان است و مشتری به راحتی می‌توانند با ما ارتباط برقرار کنند. اولین ارتباط شما ارائه خدمات و محصول به مشتریان است و می‌تواند بسیار سازنده و موثر واقع شود. توجه داشته باشید که اگر مشتریان با این کانال ارتباط خوبی برقرار کنند و خاطر خوشی را برایشان فراهم سازد می‌تواند به مکان مهمی برای آنها تبدیل شود و مدام در حال رفت و آمد در کانال شما خواهند بود.
برای به وجود آوردن ارتباط موثر و هدفمند راه‌های زیادی نیز وجود دارد که می‌توانید از آنها به طور مکمل استفاده کنید. سایت و فروش عمده مکمل‌های مفیدی هستند که می‌توان به مشتری دسترسی پیدا کرد و شما را به مشتری وصل می‌کند.
هر کانالی از پنج بخش مجزا تشکیل شده است
۱_ارزیابی
۲_خرید
۳_آگاهی
۴_خدمات پس از فروش
۵_تحویل کالا
۴_ بخش چهارم نحوه ارتباط با مشتری
چگونگی ارتباط با مشتریان در تمامی کسب و کارها وجود دارد اما هرکدام نسبت به نوع و حیطه کاریشان نحوه خاصی از ارتباط با مشتریان را ارائه می‌دهند. اما به طور کلی تمامی کسب و کارها برای حفظ مشتری سه انگیزه دارند:
۱_چگونگی جذب مشتری
۲_چگونگی حفظ مشتری
۳_چگونگی میزان فروش بالاتر به مشتری
خیلی از عوامل هستند که می‌توانند در حفظ و نگهداری مشتری دخیل باشند. چگونگی ارائه محصول به مشتری، خدمات پس از فروش و خدمات این چنینی به مشتریان در ماندن یا نماندن آنها تاثیرگذار است. وقتی حرف از مشتری به میان میآید شما دارید در مورد انسان حرف می‌زنید، انسان‌ها نیز دارای اخلاق و رفتار گوناگونی هستند پس مواظب باشید چگونه با مشتری رفتار می‌کنید.
چند نمونه از نحوه ارتباط با مشتری
- کمک شخصی به مشتری
- ایجاد خدمات خودکار برای مشتری
- طرفدار کردن مشتری
- تشکیل انجمن برای ارتباط با مشتری
۵_ بخش پنجم راه‌های درآمد زا
شما می‌توانید با برسی و میزان درآمد شناخت کافی را از مشتری پیدا کنید. و این موضوع یکی از کلیدی‌ترین نکات بوم کسب و کار محسوب می‌شود.
راه‌های کسب درآمد از مشتریان عبارتند از:
۱_فروش محصول مشتریان
۲_درآمد تراکنشی سایت
۳_پرداخت حق عضویت از جانب مشتری
۴_حق استفاده
۵_دستمزد کارگزاری
۶_انجام دادن تبلیغات
۶_ بخش ششم خلق کردن منابع کلیدی
هر کسب و کار نیاز به سرمایه برای حرکت به سمت خدمات دارد. منابع کلیدی در واقع لازمه‌ی حرکت و فعالیت کردن شما می‌باشند و یک پازل حساس محسوب می‌شوند.
۷_ بخش هفتم انجام فعالیت‌های ضروری
به این مرحله از بوم کسب و کار مرحله عمل گفته می‌شود شما نیاز دارید که بدانید برای انجام دادن هر کدام از روش‌های قبلی باید چه نوع کاری را انجام دهید و تا به نتایج مثبتی دست پیدا کنید. با توجه به اینکه هر کسب و کار و فعالیت‌های کلیدی مختص به خودش را دارد، اما به صورت کلی چند فعالیت کلیدی مهم وجود دارد که هر کسب و کاری ملزم به استفاده و اجرای آنهاست، این موارد شامل:
۱_ حل مسئله و ارائه راهکار به مشتریان.
۲_ ارائه و بهبود خدمات در قالب هر شبکه‌ای که در آن مشغول فعالیت هستید.
۳_ تولید با کیفیت محصولات.
۸_ بخش هشتم شراکت‌های ارزشمند
نقش شراکت در توسعه و هدفمند کردن بسیار بزرگ است، در واقع نیاز دارید برای گسترش کسب و کارتان، تامین سرمایه و موارد دیگر شرکایی را نیز در کنار خود داشته باشید تا بتوانید به اهداف بزرگی دست پیدا کنید، در این بخش شما را با چند نوع از شراکت‌های شناخته شده آشنا خواهیم کرد:
۱_ روابط بین خریدار با تامین کننده
۲_ ایجاد یک سرمایه‌گذاری هدفمند برای کسب و کار جدید
۳_شرکت‌هایی که با یکدیگر رقیب هستند می‌توانند برای توسعه و گسترش خدماتشان مشارکت‌های استراتژیک داشته باشند
۴_ بستن پیمان استراتژیک بین شرکت‌هایی که با یکدیگر به رقابت می‌پردازند
۹_ بخش نهم برآورد هزینه
نکته مهمی که باید به آن توجه زیادی داشته باشید برآورد هزینه تعیین شده برای کسب و کارتان است. تمامی کسب و کارها چه کوچک و چه بزرگ نیازمند صرف کردن هزینه برای انجام دادن تمامی کارهایش می‌باشند و بدون هزینه کردن انجام دادن کارها محال است. شما می‌توانید با استفاده از موارد زیر به راحتی برآورد هزینه‌های لازم را برای اجرای کسب کارتان انجام دهید:
۱_فعالیت‌های کلیدی
۲_منابع کلیدی
۳_مشارکت‌های کلیدی
مزایای استفاده از بوم کسب و کار
با توجه به توضیحات و تعاریفی که از بوم کسب و کار ارائه شد این سوال پیش میآید که چرا باید از این نوع کسب و کار استفاده کنیم، در ادامه به برسی مزایای آن خواهیم پرداخت:
۱_ مشخص کردن ساختار کلی کسب و کار
در این نوع از کسب و کار با تهیه یک پلان یا عکسی واضح می‌توانید ساختار کلی کسب و کار را به تصویر بکشید و قبل از اینکه بخواهید برای کسب کارتان هزینه‌ای کنید، ساختار کلی آن را مشاهده کنید.
۲_ شناحت بهتر از کسب و کار
با ایجاد یک تصویر کلی از نحوه کسب و کار می‌توانید عملکرد و کارایی شرکتتان را بهتر مدیریت کنید و شناخت بهتری در خصوص نحوه ارائه و عملکرد کارتان ایجاد کنید.
۳_ شناحت نیاز و خواسته مشتری
بوم کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد که نیاز و خواسته‌های مشتری یا مخاطب‌تان را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید و روی آن تمرکز و برنامه‌ریزی کنید.
۴_ برنامه ریزی کردن
همچنین برای موفقیت در آینده شرکت خود می‌توانید برنامه خود را روی این بوم پیاده کنید و برای اهداف آینده خود برنامه‌ریزی کنید.
۵_ ایجاد تغییرات در کسب کار
می توانید تغییرات در زمینه کسب و کارتان ایجاد کنید و کلیه‌ی این تغییرات را در بوم مورد نظرات مشاهده کنید.
سخن پایانی
در عصر حاضر الگو و روش کسب و کارها تغییر کرده است به همین دلیل امروزه هر کسب و کار موفقی یک بوم برای خودش طراحی کرده است. در واقع اگر یک بوم کسب و کار به صورت استاندارد طراحی شده باشد می‌تواند کل کارها را در مدت زمان کوتاه به شما توضیح دهد و در نتیجه شما را به راحتی با ساختار و نحوه کسب و کار مورد نظرتان آشنا می‌کند.
ما در این مقاله بخشی از مهم‌ترین کارهایی را که باید برای بوم کسب و کار انجام دهید را به صورت کامل برایتان شرح دادیم. شما با رعایت کردن و اجرای این روش‌ها می‌توانید قدم موثری را در عرصه موفقیت بردارید و در کسب و کارتان نقش مفید و موثری را ایفا کنید.
