شبکه (Network) چیست؟ 9 مدل مختلف آن
با توجه به پیشرفت‌های زیادی که در صنعت اینترنت شکل گرفته است بخشی از نیازهای روزمره خودمان را از این طریق بر طرف می‌کنیم و اینترنت جزء جدایی ناپذیر از زندگی ما می‌باشد. اگر با یک سوال یا مطلبی که راجع به آن اطلاعاتی نداریم برخورد کنیم اولین کاری که می‌کنیم به سراغ اینترنت خواهیم رفت و از طریق آن به جواب سوالات خودمان دست پیدا می‌کنیم، این نشان دهنده میزان تاثیر شبکه‌های اینترنتی در زندگی ما است. حالا ما می‌خواهیم در این مقاله شما را با تعریف و کاربرد شبکه آشنا کنیم پس لطفاً تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
معرفی شبکه
شبکه (Network) به گروهی از اشیا و افراد گفته می‌شود که می توانند اطلاعات را در بین یکدیگر به اشتراک بگذارند. در حوزه فناوری اطلاعات به شبکه‌های دیتا و یا شبکه‌های کامپیوتری شبکه می‌گویند زیرا اینها به معنی اشیائی هستند که اطلاعات را به صورت واضح و روشنی به اشتراک می‌گذارند و در اصطلاح انگلیسی به شبکه (Network) گفته می‌شود.
به صورت ساده اگر بخواهیم معنی شبکه را برای شما بیان کنیم باید بگوییم که هنگامی که چند کامپیوتر یا هاست را به یکدیگر متصل کنید یک شبکه ایجاد می شود و از این طریق قادر به برقراری ارتباط و به اشتراک گذاشتن منابع و اطلاعات برای کاربران خواهید بود. شبکه‌های کامپیوتری ارتباط را در بین افراد راحت می‌کنند و به آنها این اجازه را می‌دهند تا به راحتی و سهولت با یکدیگر به برقراری ارتباط بپردازند و از این راه نیازهای خود را برطرف سازند.
هدف از ایجاد network
- به روز بودن اطلاعات
- اطلاعات در بین اشخاص سریع‌تر و راحت‌تر برقرار می‌شود
- امکان استفاده از منابع مشترک بین افراد
- استفاده از منابع راه دور
- افزایش امنیت و انعطاف‌پذیری
- استفاده بهینه از وقت، امکانات و صرفه‌جویی در هزینه‌ها
- مکانیزه کردن مجموعه‌ها
انواع شبکه‌های کامپیوتری بر اساس گستردگی جغرافیایی
شبکه‌های کامپیوتری را بر اساس گستردگی جغرافیایی به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شود:
۱_ شبکه‌های شهری (man)
این نوع از شبکه‌ها همان طور که از اسمش پیداست برای شهرها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع یک شبکه کامپیوتری است که منابع کامپیوتری کاربران را در یک منطقه جغرافیایی به هم وصل می‌کند، برد این شبکه بین 5 تا 50 متر است. یکی از کاربرد شبکه‌های شهری برقراری ارتباط بین موسسه به موسسه دیگر است.
۲_ شبکه‌های شخصی (pan)
در این شبکه‌ها تعدادی کامپیوتر نزدیک به هم فعالیت می‌کنند و به صورت سیم یا بیسیم به یکدیگر متصل می‌شوند. وقتی که شما بلوتوث گوشی خود را روشن می‌کنید می‌توانید آن را به کامپیوتر متصل کنید. برد یک شبکه شخصی عموما از چند متر بیشتر نیست.
۳_ شبکه‌های بزرگ و گسترده (wan)
به شبکه‌های گسترده و بزرگ گفته می‌شود که معمولاً از تعدادی شبکه LAN شبکه محلی تشکیل شده است و از آن برای کشورها، قاره‌ها و شهرها استفاده می‌کنند. برای استفاده از این شبکه‌ها از تکنولوژی‌های پیشرفته مخابراتی کمک می‌گیرند. این شبکه محدوده وسیعی را پوشش می‌دهد و بارزترین مثال آن اینترنت است.
۴_ شبکه‌های محلی (LAN)
به علت سرعت زیادی که در این نوع از شبکه‌های محلی وجود دارد از آنها برای ساختمان و یا مراکز و شرکت‌ها استفاده می‌شود. مشخصه مهم شبکه محلی کامپیوتر، متصل بودن دستگاه‌هایی است که در یک مکان محدود و واحد قرار گرفته‌اند.
۵_ شبکه‌های بی سیم (WLAN)
در این نوع از شبکه‌های بیسیم این امکان وجود دارد تا کاربران برای استفاده از آن محدودیت حرکتی نداشته باشند حتی با جابجا شدن امکان استفاده از این شبکه وجود دارد و در واقع نیازی به اتصال فیزیکی در این نوع از شبکه‌ها نیست و انتقال داده‌ها از طریق امواج است. در این نوع از شبکه‌ها از استاندارد 802 /11a استفاده شده است و برگرفته از اصطلاح وایرلس لوکال rawan است.
۶_ شبکه‌های جهانی (Gan)
این نوع از شبکه‌های جهانی که به صورت گسترده در سطح جهان فعالیت دارند محدودیت‌های جغرافیایی ندارند و برگرفته از اصطلاح گلوبال نتورک می‌باشد.
۷_ شبکه‌های اکسترانت
به شبکه‌ای گفته می‌شود که فقط افراد خاص و تعیین شده در داخل و خارج سازمان امکان استفاده از آن را دارند. یعنی یک اکسترانت یک شبکه کامپیوتری است که به اینترانت اجازه دسترسی کنترل شده را می‌دهد، واقع تلفیقی از دو شبکه اینترنت و اینترانت می‌باشد. می‌توان گفت اکسترانت به صورت سراسری و از طریق شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارد و افرادی که خارج از سازمان هستند مانند مخاطبان و شرکا می‌توانند به این شبکه دسترسی داشته باشند و امنیت این نوع از شبکه‌ها بالاست. اما در اینترانت اینگونه نیست افرادی که خارج سازمان هستند امکان این را نخواهد داشت از آن استفاده کنند.
۸_ شبکه اینترنت
شبکه جهانی می‌باشد که تمامی انسان‌ها می توانند با استفاده از دستگاه‌های هوشمند مانند موبایل، تبلت و لپ تاپ به آن دسترسی داشته باشند و داده‌های خود را به راحتی از هر نقطه‌ای به نقطه دیگر ارسال کنند. ftp http https از نمونه‌های معروف امکانات اینترنت محسوب می‌شوند.
۹_ شبکه اینترانت
این نوع از شبکه‌ها نیز از پروتکل‌های مشابه شبکه اینترنت استفاده می‌کنند با این تفاوت افرادی که خارج از سازمان هستند امکان استفاده از آن را نخواهند داشت. شرکت‌ها و سازمان‌ها برای برطرف کردن نیازهای کاری و تجاری خودشان از این نوع شبکه‌ها استفاده می‌کنند. اگر بخواهیم مثالی ساده از آن را بزنیم باید به شبکه‌هایی که درون بانک‌ها قرار داده شده اشاره کنیم که فقط کارکنان بانک امکان دسترسی به این شبکه را دارند.
انواع شبکه‌ها بر اساس کارکرد
شبکه‌ها بر اساس کارکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل:
۱_ شبکه‌های کلاینت سرور
در واقع یک رایانه مرکزی است و هدف اصلی آن سرویس دهی به مشتریان خود است. در این نوع از شبکه‌های بزرگ تمامی کاربران از یک سطح دسترسی معینی می‌توانند استفاده کنند و برای محیط‌های بزرگ و پهناور از این شبکه‌ها استفاده می‌شود. در واقع این نوع از شبکه‌ها برگرفته از سرویس گیرنده و سرویس دهنده می‌باشند.
۲_ دامین شبکه (DOM IN)
نوعی شبکه کامپیوتری مبتنی بر سیستم عامل ویندوز است که بین چندین سیستم یک ارتباط ایجاد می‌کند. این نوع شبکه‌ها معمولا در سازمان‌ها یا شرکت‌های بزرگ مانند شبکه مدرسه مورد استفاده قرار می‌گیرند. ویندوز دامین می‌تواند تمام اطلاعات سیستم و … را درپایگاه داده ذخیره کند که به آن دایرکتوری سرویس گفته می‌شود.
دایرکتوری سرویس وظیفه دارد تا تمامی اطلاعات مربوط به منابع سخت افزاری و کاربران را مرتب و ذخیره کند. دامین این امکان را به مدیران می‌دهد که با استفاده از سرویس‌های موجود در شبکه بتواند تمامی کاربران را مدیریت کرده و باعث ثبات در شبکه شوند.
۳_ شبکه‌های همتا به همتا (PEER T0 PEER)
در این نوع از شبکه‌ها سرور خاصی وجود ندارد در واقع فایل‌ها بدون نیاز به سرور مرکزی بین کامپیوترها به اشتراک گذاشته می‌شود به این معنا که رایانه می‌تواند از اطلاعات رایانه دیگر استفاده کرده یا به رایانه دیگر اطلاعات بفرستد. در راه‌اندازی آنها هزینه زیادی صرف نمی‌شود این نوع از شبکه‌ها به منظور ارتباط با دستگاه دیجیتال و اشتراک گذاری دیتا بین آنها می‌باشد.
معرفی توپولوژی شبکه
وقتی که قرار است شما یک شبکه را تاسیس کنید باید به معماری و نحوه راهگاندازی آن توجه کنید. وقتی که حرف از توپولوژی یا همبندی (network )به میان می‌آید منظور نصب و راه‌اندازی اجزای یک شبکه به طور صحیح و درست می‌باشد. وقتی که تمامی اجزای تشکیل دهنده‌ی شبکه به طور صحیح در جای خودشان قرار گیرند شاهد عملکرد مفید و کاربر پسند در آن خواهیم بود.
انواع توپولوژی شبکه
حالا نوبت آن است تا به برسی انواع توپولوژی شبکه بپردازیم:
۱_ توپولوژی حلقه
به این دلیل به آن توپولوژی حلقه‌ای گفته می‌شود زیرا کامپیوترها به صورت حلقه به هم وصل شده‌اند یعنی هر کامپیوتر به کامپیوتر کناری خود وصل است. در این نوع توپولوژی داده‌ها به صورت بایت به بایت منتقل می‌شوند. معمولا اتصال یک طرفه است اما می‌توان از طریق دو سیم آنها را به اتصال دو طرفه تبدیل کرد.
۲_ توپولوژی ترکیبی
این نوع از توپولوژی‌ها از چند نوع همبندی در نوع خود تشکیل شده‌اند. شبکه‌های امروزی از این نوع همبندی‌ها تشکیل می‌شوند و بر اساس آن از سرورهای اصلی فرمان خود را می‌گیرند.
۳_ توپولوژی MESH یا شبکه توری
در این توپولوژی هر کامپیوتر به کلیه کامپیوترهای شبکه وصل است و بالاترین امنیت را دارد، اگر یک کانال ارتباطی در این روش قطع شود شبکه همچنان فعال می‌ماند.
۴_ توپولوژی وایرلس یا بی سیم
در شبکه وایرلس دو کامپیوتر که مجهز به کارت بیسیم هستند با هم یا با یک شبکه استاندارد کابلی دیگر ارتباط برقرار می‌کنند. خود این شبکه از دو نوع توپولوژی استفاده می‌کند این 2 توپولوژی INFRASTRUCTURE و ADHOC نام دارند.
۵_ توپولوژی استار یا ستاره‌ای
در این نوع از توپولوژی وقتی که قطعی مرکزی در آن به مشکل برخورد و خراب شود تمامی شبکه‌ها از سرویس دهی باز می‌دارد و روی منابع تمرکز دارد. اگر در این نوع توپولوژی یکی از کامپیوترها خراب شود فقط خود آن کامپیوتر قادر به خدمات دهی نخواهد بود، در صورتی که تمامی کامپیوترهایی که در شبکه قرار دارند به کار خودشان ادامه می‌دهند.
۶_ توپولوژی خطی
با استفاده از این و توپولوژی هر کامپیوتر به یک کابلی متصل است که دارای دو نقطه پایان و دو سر می‌باشد که فرد به راحتی می‌تواند از آن استفاده کند و در شبکه‌های کوچک به راحتی در دسترس خواهد بود. یک عیب اساسی و کلی که توپولوژی خطی BUS دارد این است که اگر کابل مرکزی و تمام دستگاه‌ها که به آن متصل هستند قطع شوند کل شبکه DOWN می‌شود و تعامل کامپیوتر از کار خواهند افتاد.
شبکه چه ویژگی‌هایی دارد
حال نوبت آن است تا به ویژگی‌های شبکه بپردازیم:
۱_ اشتراک‌گذاری اطلاعات
کاربران می‌توانند از طریق شبکه‌ها تماس اطلاعاتی را که در آن قرار دارد مورد استفاده قرار داده و با آن اطلاعات را اشتراک‌گذاری کنند.
۲_ امکان ایجاد فایل برای هر فرد
با استفاده از یک (network) می‌توان تمامی فایل‌ها و اطلاعات را برای هر کس با ایجاد کردن دسترسی برای آن بفرستیم یا با آنها این اطلاعات و داده‌ها را به اشتراک بگذاریم.
۳_ استفاده از تجهیزات
کاربران می‌توانند از تجهیزاتی که به وسیله شبکه در اختیارشان قرار گرفته است استفاده کنند، تجهیزاتی مانند چاپ، ذخیره اطلاعات و غیره.
سخن پایانی
تکنولوژی شبکه‌های کامپیوتری به قدری فراگیر شده است که اغلب سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی از آن استفاده می‌کنند و توسط این فناوری به پیشرفت‌های زیادی دست پیدا کردند. با توجه به روند صعودی و رو به رشدی که در شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود روز به روز پیشرفت و تکامل در این عرصه شکلی تازه به خود خواهد گرفت. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید، شما می‌توانید با مطالعه عنوان مرتبط با این مقاله در طراحی سایت سایبری شو مطالب جذاب و آموزنده دیگری نیز فراگیرید.
